Yarışma Hakkında
Birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Antakya, Türkiye’nin en güneyinde bulunmakta olup, 1939 yılı itibariyle Hatay ilinin merkez ilçesi olarak Türkiye Cumhuriyeti’ne katılmıştır. Amik Ovası’nın güneyinde yer alan yerleşme, doğuda Habib-i Neccar Dağı ile sınırlanmaktadır. Lübnan Dağları’ndan doğarak Hatay İli Samandağ İlçesi sahillerinden Akdeniz’e dökülen Asi Nehri kentin merkezinden geçmektedir.
Tarihin her döneminde önemli bir yerleşim alanı olan Antakya’nın, çok katmanlı tarihsel ve doğal yapısı, mekânsal ve mimari biçimlenişin ortaya çıkmasında önemli rol oynamıştır. Bu biçimlenişte kentin coğrafi yapısının temel unsurları olan Habib-i Neccar Dağı ve Asi Nehri, belirleyici olmuştur.
Kentin sahip olduğu bu doğal nitelikler, önemli bir tarihsel birikimi de beraberinde getirmiştir. 2300 yıllık bir kent tarihine, yakın çevresi ile birlikte ise çok daha eski bir tarihi geçmişe sahip olan Antakya, birçok medeniyete ev sahipliği ve başkentlik yapmış olması ile birlikte dünya tarihine de yön veren önemli şehirlerden biridir. Makedonya Kralı Büyük İskender’in komutanlarından Selevkos I. Nikator tarafından M.Ö. 300 yılında kurulan Antakya kenti, Selevkos Krallığı’nın başkenti olmuş, M.Ö. 64’te başlayan Roma egemenliğinde “Doğunun Kraliçesi” olarak anılmıştır.
Tarihsel dönemde, Antakya ve yakın çevresinde şiddetleri 5 ile 9 arasında değişen birçok deprem meydana gelmiştir. Bunların en şiddetlileri 245, 526 ve 1872’deki depremlerdir. Depremlerin getirdiği yıkımların bir sonucu olarak farklı katmanlardan oluşan antik şehir, büyük ölçüde toprak altında kalmıştır ve eski kent dokusunun tabanını oluşturmaktadır. Antik kentin kalıntıları mevcut zemine göre yer yer 10 metreyi aşan derinliklere kadar inmektedir. Zengin bir kültürel mirasa sahip olan Antakya kentinin, tasarım süreçlerinde, gelecek nesillere kendi tarihini ve geçmiş yaşam kültürünü aktarabilmesi için korunması zorunludur.
Geçmişte oldukça belirgin olan ve kent yaşamını yönlendiren doğal unsurlar, özgün yaşam kültürü ve tarihsel zenginlik; günümüzde geçmişin izlerini sürdürmekle beraber, bu nitelikli varlığın günlük kentsel yaşam pratikleriyle ilişkisi geçmişe göre zayıflamış durumdadır. Kentin sahip olduğu ve büyük bir kesiminde henüz yeryüzüne çıkmamış kültür varlığı ile mevcut su yüzeyi yeryüzündeki yaşamı belirlemekte, fiziksel mekânın biçimlenişine dair plan kararlarını etkilemekte ve aslında doğrudan sosyal yaşamı da yönlendirmektedir. Bu durum kentli ile kentin sahip olduğu doğal ve kültürel unsurların ilişkilenmesinde bir engel gibi algılanmasına rağmen, aslında kentteki günlük yaşamın geçmişte olduğu kadar canlı tutulabilmesinin temelini oluşturur.
İçinden nehir geçen yerleşmelerin pek çoğunda olduğu gibi Antakya’da da Asi Nehri bir eşik olarak görülmüş ve nehir boyunca eski ve yeni kent arasındaki bağlantıları kurmak için çok sayıda köprü inşa edilmiştir. Bunların ilki ve en önemlisi, günümüzde de kentin ekonomik, kamusal ve idari merkezi olan ve hala “Köprübaşı” olarak anılan alana ismini veren Atatürk Köprüsü’dür (yıkılan eski Roma Köprüsü ya da Asi Köprüsü). “Köprübaşı” olarak adlandırılan alan Antakya’nın kurulduğu ilk tarihlerde kentin giriş kapıların biri olmuş, tarihsel süreç boyunca da Antakya’nın ekonomik, sosyal ve kültürel odağı olarak varlığını korumuştur. Günümüzde alanın doğusundaki en önemli yapı Ulu Cami iken, alanın batısında ve yine Asi Nehri kıyısında erken modern dönemin önemli kamu yapılarının çevrelediği Cumhuriyet Meydanı ile güneybatıya 4 doğru uzanan Atatürk Parkı bulunmaktadır. Dolayısıyla Atatürk Köprüsü nehrin her iki yakasındaki işleyişi tarih boyunca yönlendiren bir unsur olagelmiştir. Eski ve yeni kent arasında, geçmiş ve gelecek arasındaki bağı kuran Atatürk Köprüsü, yapısal ve işlevsel karakteri ile Antakya için önemli bir mekânsal unsurdur. Bu köprünün ayırdığı ve aynı zamanda birleştirdiği Cumhuriyet Meydanı ve Antakya Köprübaşı alanı arasında; farklı tarihsel dönemleri zamansal açıdan birbirinden ayıran, fakat mekânsal olarak birleştirerek aynı düzleme getiren bir düalite (ikilik) söz konusudur.
Antakya Köprübaşı alanı, yoğun araç trafiğinin olduğu Asi Nehri kenarındaki İnönü Caddesi ve yayalaştırılmış, üzerinde önemli yapıları da barındıran bir ticari ve kültürel aks olan Saray Caddesi’nin birleştiği noktada bulunmaktadır. Uzun bir süredir burada yer alan Vakıf İşhanı binasının yıkılmasıyla elde edilmiş önemli bir potansiyel kamusal mekânı da barındıran alan, Asi Nehri ile kentin en önemli tarihi ticari omurgası olan Kurtuluş Caddesi’ni birbirine bağlayan sokakların açıldığı bir konumdadır. Kentin tarihsel çekirdeği ile yeni gelişme bölgesini birleştiren düğüm noktasını oluşturan Antakya Köprübaşı alanı, araç trafiği ve yaya trafiğinin sıklıkla bir araya geldiği, ticaret ve yeme-içme işlevinin yoğun olarak yer aldığı günün büyük bir kısmında kalabalık bir mekân görünümündedir.
Antakya Köprübaşı alanı ve yakın çevresi için, kentin merkezinden geçen Asi Nehri’nin yarattığı “eşik” algısını yeniden yorumlayacak, nehri kent yaşamının bir parçası ve sosyal bir mekân olarak tanımlayan bir yaklaşımla ele alacak, yarışmanın odağında bulunan ve Vakıf İşhanı’nın yıkılması ile kazanılan boş alanın tüm bu unsurlar ile ilişkiler kuracak şekilde değerlendirilmesiyle kentin sosyal yaşamına kazandıracak bütüncül bir tasarım yaklaşımına ihtiyaç duyulmaktadır.
Yarışmanın Yeri ve Konusu
Antakya Köprübaşı alanı Hatay ili, Antakya ilçesi tarihi kent dokusunun Asi Nehri üzerinde yer alan kent merkezi konumundaki Atatürk Köprüsü’nün doğu kesimindeki alan olup, Ulu Cami girişi ile yarışmanın kaynağı olan eski Vakıf İşhanı binasının yer aldığı boş alanı merkezine almaktadır. Ulu Cami, Uzun Çarşı, Saray (Hürriyet) Caddesi, İstiklal Caddesi ve Atatürk Köprüsü alanı tanımlayan en önemli bileşenlerdir. Yarışma alanı sınırları www.antakyakentmeydani.com web sayfasında bulunmaktadır. Yarışmanın konusu verilen sınırlar içinde Antakya Köprübaşı Kent Meydanı ve Yakın Çevresi Kentsel Tasarım Yarışma Projesi’nin hazırlanmasıdır
Yarışmanın Türü ve Şekli
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 23. maddesi ile “Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir ve Bölge Planlama Şehircilik, Peyzaj Mimarlığı ve Güzel Sanat Eserleri Yarışmaları Yönetmeliği” doğrultusunda açılan yarışma; ulusal, tek kademeli Kentsel Tasarım yarışmasıdır.
Yarışmanın Amacı ve Genel İlkeler
Antakya Köprübaşı Kent Meydanı ve Yakın Çevresi Kentsel Tasarım Yarışması’nın amacı, belirlenen alanda, alanın taşıdığı çok yönlü ve çok katmanlı potansiyellerin değerlendirilmesi ile toplumsal, fiziksel ve görsel olarak kent merkezindeki doğal ve kültürel yaşam çevreleri ile 5 bütünleşen, yaşayan ve yaşam kalitesi yüksek bir kentsel açık alan kazanmaktır. Bu amaçla yere özgü, kentin birikimi ve belleği ile birlikte günümüz planlama ve tasarım yaklaşımlarına da ışık tutabilecek, sürdürülebilir, işlevsel ve yenilikçi çözümleri öne çıkaran yaklaşımlar ile geliştirilmiş projelerin ortaya koyulması hedeflenmektedir.
Belirlenen çerçevede yarışma alanı için öncelikle;
- Ölçekler arası ilişkiler kurularak, yarışmaya konu kentsel boşluğun kentin kamusal bir parçası haline getirildiği,
- Yerin niteliğine uygun, yapısal ve doğal unsurların dengeli bir şekilde kullanıldığı,
- Kent kimliği, tarihsel birikim, toplumsal bellek ve yaşam kültürü gibi kentin geçmişini önceleyen kavramların dikkate alındığı,
- Asi Nehri’nin karşılıklı iki yanında yer alan Antakya Köprübaşı alanı ile Cumhuriyet Meydanı ve bu alanları çevreleyen, kentin tarihini somut olarak belgeleyen tescilli ve korunması gereken yapılar ile bunlar arasındaki ilişkilerin kapsandığı, buradaki yapılı çevre kimliğinin sürdürüldüğü ve gözetildiği,
- Asi Nehri’nin ayırdığı eski ve yeni kent merkezlerini güçlü bir biçimde ilişkilendirirken, nehrin çeperinin bütünleştirici bir çerçevede su mekânı karakteri ile ele alındığı,
- Toplumun her kesimini içeren, dezavantajlı kesimlere öncelik veren, sosyal, kültürel, sınıfsal ve her türlü ayrımı yok sayan, farklı zamanlarda da kullanılabilir; evrensel ve kapsayıcı düzenlemelerin yapıldığı,
- Katılım, şeffaflık ve ortak akılla karar alma yaklaşımını benimseyip odağına yerleştiren, kamusallığı ve hakçalığı önceleyen, demokratik, toplumsal ilişkileri güçlendirerek geliştiren ve kentsel yaşam kalitesini artıran,
- Yaya odaklı ulaşımı merkezine alarak, yaya ve araç trafiğini alternatif ulaşım türlerini de düşünerek planlı bir şekilde yönlendirilen,
- Alanın içinde bulunduğu coğrafi bağlamı ve doğal süreçleri bir bütün olarak gören, kenti hem ayıran hem de bütünleştiren bir unsur olarak var olan mevcut su ekosistemini alanın ekolojik, fonksiyonel ve görsel bir unsuru olarak değerlendiren,
- Alan içindeki biyolojik çeşitliliği destekleyecek tasarımlarla kentsel ekolojik alanların ve peyzajın süreç ve döngülerinin kent içinde devamlılığını sağlayan, bu çerçevede küresel iklim değişikliğine dirençli kentler yaklaşımıyla Asi Nehri ile bütünleşik, kentsel ısı adası oluşumunu ve alandaki karbon ayak izini azaltmaya yönelik yenilikçi yaklaşımları ortaya koyan, yağmur suyu yönetimini dikkate alan doğa tabanlı çözümler üreten bir yaklaşım geliştirilmesi beklenmektedir.
İdarenin İletişim Bilgileri
Yarışmayı Açan Kurum: Hatay Büyükşehir Belediyesi
Adres: Cumhuriyet M. Adnan Menderes C. No: 4, 31000 Antakya/Hatay Telefon: 444 12 06 E-posta: yarisma@hatay.bel.tr
Web sayfası: www.antakyakentmeydani.com
Banka hesap bilgisi: VAKIFBANK TR18 0001 5001 5800 7283 2292 92
HATAY BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ
Yarışmaya Katılım Koşulları
Yarışmaya katılacakların aşağıdaki koşulları yerine getirmesi zorunludur. Ekip olarak katılanların her birinin koşulların tamamına uymaları zorunludur. Ekip olarak katılanların idareyle ilişkilerin yürütülmesiyle sınırlı olmak üzere bir kişiyi “ekip temsilcisi” olarak belirtmesi gerekir. Yarışma sonucunda elde edilecek projenin uygulanması hedeflendiğinden katılımcılar arasında ilgili meslek odasına üye mimar, şehir plancısı veya peyzaj mimarı bir ekip üyesi bulunmalıdır. Yarışmaya ekip olarak katılan ortakların her biri idareye karşı müştereken ve müteselsilen sorumludur.
Yarışmaya katılacaklarda aranacak koşullar:
Bu yarışma şehir plancısı, mimar ve peyzaj mimarlarından oluşacak ekiplerin katılımına açıktır:
- Katılım için TMMOB Şehir Plancıları Odası, TMMOB Mimarlar Odası ve TMMOB Peyzaj Mimarları Odası’nın meslekten men cezalısı durumunda bulunmayan en az birer üyesini ekipte bulundurmak,
- Jüri üyelerini ve raportörleri belirleyenler ve atayanlar arasında olmamak,
- Jüri üyeleri (danışman, asli, yedek) ve raportörlerle bunların 1. dereceden akrabaları, ortakları, yardımcıları ve çalışanları arasında olmamak,
- Jüri çalışmalarının herhangi bir bölümüne katılmamak,
- Şartname alıp isim ve adreslerini yarışma raportörlüğüne kaydettirmek (ekip olarak katılanlardan bir kişinin bu şartı yerine getirmesi yeterlidir),
- Yarışmayı açan idarede, yarışma ile ilgili her türlü işlemleri hazırlamak, yürütmek, sonuçlandırmak ve onaylamakla görevli olmamak,
- Yarışmayı açan idare adına hareket eden danışmanlar ile bunların çalışanları arasında olmamak,
- 4734 ve 4735 sayılı kanunlar ile diğer kanunlardaki hükümler ve yönetmelikler gereğince geçici ve sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olmamak gereklidir.
Yarışmaya katılmak isteyenler 4. Madde’de bilgileri verilen banka hesabına 100 TL (Yüz Türk Lirası) ödeme yaparak yarışmaya kayıt yaptıracaklardır. Yarışma katılım bedeli ödenirken “ANTAKYA KÖPRÜBAŞI” açıklaması belirtilmeli, ödeme dekontu isim ve iletişim bilgileri ile raportörlük adresine e-posta yoluyla gönderilmelidir. Yarışmaya kayıt için son tarih yarışma takviminde projelerin teslim tarihi olarak belirtilen gündür. 7 Bu koşullara uymayanlar yarışmaya katılmış olsalar da tasarımları yarışmaya katılmamış sayılır. İsimleri yarışmaya kabul edilmeme gerekçeleriyle birlikte üyesi oldukları meslek odalarına bildirilir.
Jüri Üyeleri ve Raportörlerin İsim ve Unvanları
Danışman Jüri Üyeleri
● Rahmi Doğan Hatay Valisi
● Doç. Dr. Lütfü Savaş Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı
● İzzettin Yılmaz Antakya Belediye Başkanı
● Prof. Dr. Aliye Senem Deviren HMKÜ Mimarlık Bölüm Başkanı
● İhsan Çakar Hatay Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Bşk.
● Mustafa Özçelik TMMOB Mimarlar Odası Hatay Şube Başkanı
● Bilge Çakır Peyzaj Mimarı
● Haydar Karabey Mimar
● İbrahim Seyfittinoğlu İnşaat Mühendisi
● Fehime Mine Temiz Mimar
● Kenan Yurttagül Arkeolog
Asli Jüri Üyeleri
● Ömer Selçuk Baz Mimar
● Ahmet Zekai Görgülü Mimar
● Ersen Gürsel Mimar (Jüri Başkanı)
● Seher Demet Kap Yücel Peyzaj Mimarı
● Saadet Tuğçe Tezer Çılğın Şehir Plancısı
Yedek Jüri Üyeleri
● Mehmet Ali Derse Peyzaj Mimarı
● Semin Erkenez Mimar
● Serkan Koç Şehir Plancısı
Raportörler
● Yunus Necmettin Özbakış Mimar
● Ayşegül Uğur Mimar
● Gizem Yücedal Mimar
Raportör Yardımcıları
● Alper Aktürk Veri Hazırlama Kontrol İşletmeni
● Zeynep Zeydan Arkeolog
Yarışma Takvimi
● Yarışmanın İlanı: 16 Temmuz 2021
● Son Soru Sorma Tarihi: 13 Ağustos 2021
● Yanıtların İlanı: 17 Ağustos 2021
● Projelerin Son Teslim Tarihi: 19 Ekim 2021
● Posta ile Teslim Alım İçin Son Tarih: 22 Ekim 2021
● Jüri Değerlendirmesi Başlangıç Tarihi: 28 Ekim 2021
● Kolokyum ve Ödül Töreni: Daha sonra ilan edilecektir.
Ödüller ve Ödeme Şekli
● 1. Ödül: 125.000 TL
● 2. Ödül: 100.000 TL
● 3. Ödül: 75.000 TL
● 1. Mansiyon: 40.000 TL
● 2. Mansiyon: 40.000 TL
● 3. Mansiyon: 40.000 TL
● Satın Alma: Toplam 45.000 TL (Jüri inisiyatifindedir)
Jüri değerlendirme sonuçlarının ilanından sonra, yukarıda yazılı ödül ve mansiyon tutarları, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 29. maddesine göre, yarışmacılara en geç 30 gün içinde net (Meslek Odası kesintisi sonrası) olarak ödenecektir.