Çevre analizi size ne ifade ediyor? Analizi yapılan bir çevre mi? Yoksa çevredeki insanların analizi mi? Aklınıza gelmesi gerekenlerden başlayalım.
Analiz, mimarlıkta önemli bir konu. Analiz yapmadan başlanılan tasarım, hataya her zaman açıktır. İlk başlarda hocalarımızın analizle bizi tanıştırması garip olmuştu. Bize zor gelen analiz kavramı, aslında ne kadar önemliydi onu fark ettik. En azından fark ettim.
Analiz, kavramının sözcük anlamına baktığımızda ‘çözümleme’ açıklamasıyla karşılaşırız. Yani ele alınan bir konunun kaynağına inme, derinlemesine inceleme, neden-sonuç ilişkisi içinde bütün verileri ortaya koymaktır.
Çevre analizi, dediğimiz çalışma çevreyi irdelemek demektir. Bir tasarım yapacağız diyelim. Tasarımı neye göre yapıyoruz? Keyfi? Rastgele? Ya da yapmak için yapmak mı? Bunların olmamasını temenni ederim. Tasarıma başlamadan önce tasamı yapacağımız yeri önce çözümlememiz gerekiyor. Arazinin iklim koşulları, topografyası, araziye ulaşımın sağlandığı yolları, trafik yoğunluğunu, arazinin yakınında bulunan kat sayısını, yapı yoğunluğunu, etraftaki yapıların birbiriyle olan uyumunu, strüktürünü ve en önemlisi çevrede yaşayan insanların düşüncelerini analiz etmeli ve verileri bir araya getirmeliyiz.
Bunları yapmadan tasarıma başlamamalısınız, başlıyorsanız eğer sonuçlarına katlanmayı da bileceksiniz.
Peki bu analizler ne işe yarıyor? Mimarlık okuyup çevre analizi dersi alan arkadaşlar bu sorunun cevabını biliyordur. Mimarlık okuyan ve çevre analizi dersi daha almamış olan arkadaşlara kısaca belirtelim.
Arazinin iklim koşulları ne işe yarayacak? Rüzgar, güneşlenme kavramları bir yapı için yapıda yaşayan insanların yaşantıları için önemli bir kavramdır. Mesela mutfak, giriş, hol gibi mekanların kuzeydoğu yönünde olması, kiler, garaj, merdiven mekânlarını kuzeybatıda, balkon, çamaşırlık, kitaplık güneybatıda, yatak odaları, oturma odası gibi mekânlarında güneydoğu yönünde konumlandırılması, bir konut tasarımında, konutu elverişli kılan analiz yöntemidir.
Topografya, bir analiz çalışmasında göz ardı edilmeyecek konulardan biridir. Hele ki eğimli bir arazi ise. Eğimli arazide çalışmak bana zor gelmişti. Hâlbuki gözümde büyüttüğümü düşünüyorum. Eğimli arazi, tasarımımızın büyük çoğunluğu etkileyecek bir durumdur. Bu yüzden topografya analizi yaparken eğim değerlerini iyi hesaplamalıyız ve tasarıma veri olacak kaynakları iyi çözümlemeliyiz.
Bir mekana ulaşımın kolaylığı o mekanı daha elverişli yapar. Otopark sorunu olan yapıları mı tercih ediyoruz yoksa otopark sorunu olmayan yapılarımı? Ulaşımı kolay olan yolumu yoksa zor olan yolumu seçip yapıya ulaşırız? Sorunun cevabı gayet basit. Bu yüzden tasarıma başlamadan önce çevre yolların analizi yapılarak, mekana ulaşım yollarını inceleyip, tasarım süreci boyunca ulaşımı daha iyi hale getirmek için veri oluşturmak gerekir.
Ve tabi ki arazi çevresindeki yapılar. En fazla 4-5 katlı binaların yanına 15 katlı bir bina dikmekte neyin nesi? Var mı böyle örnekler , evet çok var. Zengin-fakir çatışması gibi bir durum bu. Silueti bozmak nedendir. 3 katlı yapıyla 15 katlı yapı arasındaki 12 kat farkı, çirkinlik hatta cinayet değil midir?
Tasarlayacağımız yapılar içerisinde insanların yaşantılarını sürdürebilmesi için uygun koşullar sağlamak bizim işimiz. Bu yüzden çevre analizi gibi tasarımın başlangıcına yardımcı olan çalışmaları, göz ardı etmeyin lütfen. Yaptığınız yapı etrafında bir kavşak varsa ve o yapıya girişlerde kavşakta kazalar meydana gelip canlara mal olacaksa, analizinizi baştan savma yaptığınızı gösterir bu. Okullardaki bilgileri, okul bittikten sonra unutmak için almıyoruz. Günlük yaşantımıza aktarıp uygulamak için saatlerimizi harcadığımız bilgilere, adapte olalım. Mimarlıkta, çevre analizinin değerini umarım anlayabilmişizdir. Birçok alanda yarar sağlayacak analiz kavramı bakış açınızı da değiştirecektir eminim. İyi analizler dilerim.
