Enstalasyonun farkına varmak! Anlamak ve içinde kaybolmak.
İlk defa üniversite birinci sınıfta, kültür sanat dersimizde adını duyduğum bir kelime Enstalasyon. Fransızca kökenli olup yerleştirmek anlamına gelen bir kavram. Aynı zamanda bir sanat. Çok ilgimi çektiğini söyleyebilirim. İlk örneklerini gördüğümde, aklıma gelen düşünce; 'Mekanın içine hareketi hapsetmek' oldu. Mekanla bütünleşip, mekanı irdeleyen, mekanın tüm özelliklerini kullanabilen,durağanlığını harekete geçiren bir sanattan bahsediyorum.
1960 yıllarında ortaya çıkmaya başlayan, geleneksel sanattan farklı olarak yaratılan enstalasyon sanatı, 'Bir çevre olarak sanat eseri' düşüncesiyle yola çıkmıştır. Ortaya çıkmasını sağlayan Jackson Pollock, bir ressam. Resimlerini çizdiği tuval üzerinden, mekana yayma isteğiyle oluşan yerleştirme sanatı. Aklına gelmiş ve yapmış. Kendi içimde düşünceye daldığımda; Ben olsam yapar mıydım diyorum. Yapacağım tek şey belki de tuval üzerinde çalışmak değil de odamın duvarı üzerinde çalışmak olurdu. Jackson Pollock, mekana yayılmakla kalmıyor resimlerine izleyici de dahil ediyor.
Enstalasyon sanatının asıl amacı, bakıldığı zaman herkesin anlayacağı gibi eserle izleyici arasındaki ilişkiyi sağlamak ve izleyiciye deneyim kazandırmaktır. Dünyanın her yerinde enstalasyon örnekleriyle karşılaşabilirsiniz . Renkli şemsiyelerin asıldığı bir sokak artık nerde yok ki? En basit örneklerinden biri aslında. O sokağa girdiğinizde ne hissediyorsunuz? Huzur? Mutluluk? Renk? Belki de dans.
İnsanoğlunun eylemlerini, çevreye verdiği zararı, bir hayvanın davranışını, doğanın başkaldırışını, suyun gücünü, bulutların duruşunu , bir çocuğun yaşadığı tramvayı, özlemi , acıyı kısacası tüm hayatını konu alan enstalasyon (yerleştirme) sanatını merak ettiğim için mutluyum. Yapılan çalışmalara baktığım zaman ilk ne anlatmak istediğini kendime göre yorumlasamda, altında yatan düşüncenin farklılığı şaşırtıyor beni. Ve sanatın ne kadar güçlü olduğunu tekrardan farketmemi sağlıyor.
Brezilyalı sanatçı Nele Azevedo'nun 'Eriyen İnsanlar' adlı enstalasyon çalışması listemin başında yer alır. Küresel farkındalığı amaçlayan bir çalışma böylesine güzel anlatılabilirdi.
Düşünmek, yaratmak ve yerleştirmek..